Tarımda Sulama Nedir?
Milyarlarca canlıya hayat veren su, tarımda da doğru sulama tekniği kullanıldıkça toprağa ve bitkiye can verir. Tarımda sulama; bitkinin ihtiyaç duyduğu ve mevsimlik yağışlarla eksiği giderilemeyen suyun, bitkiye gereken yer ve zamanda verilmesidir. Tarımda sulamada yer altı veya yer üstü kaynaklar kullanılabilir.
Sulama Yöntemleri
Suyun doğru kullanımı ve verimli tarım ürünleri için kullanılan belli başlı sulama yöntemleri vardır.
Yüzey Sulama Yöntemleri:
1-Salma Sulama Yöntemi:
Suyun tarlanın başlangıcından itibaren kendi haline yayılmaya bırakılmasıdır. Tarlanın her tarafı eşit olarak sulanmayacağı gibi toprağı her bölgesindeki nem oranı da eşit yayılmaz. İşçilik gerektirmediği için çoğu yörede yaygın olarak kullanılmaktadır.
2-Uzun Tava Yöntemi:
Sık ekilen yonca, ot benzeri bitkileri sulamada kullanılan bu yöntemde su, birbirine paralel olarak düzlenen toprak arazisinden geçer. Bu yöntemle su arazinin sonuna kadar ulaşır.
3-Adi Tava (Göllendirme) Sulama Yöntemi:
Arazide eğimin düz veya düze yakın olduğu kalın olmayan toprakların sulanmasında kullanılır. Sık aralıklarla yetişen bitkilerin ve meyve bahçelerinin sulanmasında yaygın olarak kullanılmaktadır.
4-Karık Sulama Yöntemi:
Bitki sıraları arasına karık adı verilen kanallar açılır ve kanallara su verildiği zaman karıklardan bitki sıralarına su akması sağlanır. Sıraya ekilen mısır, ayçiçeği, pamuk ve çilek gibi ürünler için uygun bir sulama yöntemidir. Karık erozyon oluşturmayacak eğimde olmalıdır, eğimli arazide karık boyu kısa tutulmalıdır.
Yağmurlama Sulama Yöntemi:
Su, doğal yağışa benzer şekilde toprak yüzeyine serpildiği için yağmurlama sulama ismi verilmiştir. Su kapalı borularla mekanik püskürtücüler sayesinde basınç ile püskürtücülere kadar taşınır ve su toprağa yağdırılır. Yağmurlama sulama yöntemi yaprakların ıslanmasından kaynaklı hastalıklara karşı duyarlılığı olmayan tüm bitkilerin sulanmasında kullanılabilir.
Mini-Spring Yöntemi:
Yağmurlama sulama ve damlama sulama arasında kalan bir yöntemdir, ince borularla toprağa taşınan su küçük başlıklarla yağmurlama yönteminde olduğu gibi toprağa serpilir. Engebeli araziler için uygundur.
Toprak Altı Sulama Yöntemi:
Suni yolla toprak altına yerleştirilen su ilavesi ile su kolayca bitkinin kök bölgesine iner ve su-hava miktarının en iyi şekilde kombine edilmesini sağlar.
Damlama Sulama Yöntemi:
Sulamada kullanılacak suyun arıtılıp suyun içine istenilen miktarda gübre eklenerek boru sistemi vasıtasıyla toprak yüzeyine veya toprağın altına suyun entegre edilmesi sistemidir. Bu sistemde boru ağının yaygınlığı ile su her bitkiye ulaştırılır. Sera meyve-sebzelerinde daha çok kullanılan bu sulama sistemi ekonomik su kullanımı sağlayan yöntemlerden biridir.
Bir Defada Ne Kadar Su Verilmeli?
Sulamada esas ilke tarla başına kadar getirilmiş suyun, en az kayıpla bütün tarlaya eşit miktarda yayılmış olmasıdır. Toprakta bulunan suyun etkili kök derinliğine getirildiği derinlik, bitkilerin topraktaki suyun %80’ini aldığı derinliktir. Toprağa depolayabileceği kadar su verilmelidir, aksi takdirde su bitkinin köklerinden uzak derinliğe sızar ve bitki sudan yararlanamaz.
Tarımda Su Tasarrufu
Ülkemizde yıl içinde kullanılan toplam suyun %74’ü tarımda sulamada kullanılmaktadır. Bu yüzdenin bu kadar yüksek olmasının en büyük sebeplerinden biri tarımda uygulanan yanlış sulama tekniğidir. Ülkemizde sulamada en çok kullanılan ‘yüzey sulama tekniği’ ile su kaybı %35-%60 aralığına çıkmaktadır. Yağmurlama ve damlama sulama tekniklerinde bu su kaybı %5-%25 aralığına kadar düşmektedir.
Suyun gelişigüzel kullanılması hem toprağa hem de doğal (su) kaynaklar zarar vermektedir. Su kaynaklarının sürdürülebilirliği sadece ekolojik değil aynı zamanda sosyal, fiziksel ve ekolojik bir kavramdır. Su kaynaklarının doğru kullanımı ve sürdürülebilirliğinin yönetimi gelecek nesillerin toplumdaki hedefleri sağlayabilmeleri için şu an adım atarak geleceğe bırakılabilecek bir mirastır.